نشانه های عفونت ایمپلنت دندان

عفونت ایمپلنت دندان (به‌طور دقیق‌تر «پری‌ایمپلانتیت» یا «پری‌ایمپلانت مِوکوزیت» در مراحل اولیه) یکی از نگرانی‌های مهم بیماران است؛ ولی اگر ایمپلنت توسط یک جراح با تجربه با رعایت اصول جراحی و پس از آن مراقبت مناسب انجام شود، احتمال وقوع عفونت بسیار پایین است. در مطالعات اخیر، شیوع پری‌ایمپلانتیت در بیماران حدود ۱۵ تا ۲۰٪ گزارش شده است (یعنی تقریباً ۱ نفر از هر ۵ نفر دارای علامتی از التهاب اطراف ایمپلنت)

معرفی و اهمیت مسئله

ایمپلنت دندان یکی از پیشرفت‌های بزرگ دندان‌پزشکی نوین است؛ با این حال، هیچ درمانی بدون ریسک نیست. عفونت ایمپلنت دندان یا عفونت بعد از ایمپلنت دندان (که در اصطلاح علمی غالباً تحت عنوان پری‌ایمپلانتیت یا بیماری‌های پیرامپلانت نامیده می‌شود) ممکن است منجر به از دست رفتن بافت استخوانی، لق شدن ایمپلنت یا حتی نیاز به خارج کردن ایمپلنت شود.

مطالعات نشان می‌دهند که عفونت یکی از شایع‌ترین عوارض پس از ایمپلنت است: در یک مطالعه، ۱۵.۳٪ از جراحی‌های ایمپلنت با عفونت مواجه شده‌اند؛ همچنین در برخی بررسی‌ها، ۴ تا ۱۰٪ بیماران ایمپلنت دچار عفونت شده‌اند، و در بسیاری از این موارد ایمپلنت باید برداشته شود.

علت عفونت ایمپلنت / دلیل عفونت ایمپلنت دندان

برای اینکه متوجه شویم از کجا بفهمیم ایمپلنت عفونت کرده، ابتدا باید بدانیم چه چیزهایی عامل عفونت هستند:

از کجا بفهمیم ایمپلنت عفونت کرده؟
نشانه‌های اصلی شامل: قرمزی و تورم لثه اطراف ایمپلنت، درد غیرعادی، خروج ترشحات یا چرک، بوی بد دهان و لق شدن ایمپلنت است.
علت عفونت ایمپلنت معمولاً به مواردی مثل بهداشت نامناسب دهان، دیابت کنترل‌نشده، سیگار کشیدن یا طراحی نامناسب پروتز برمی‌گردد.
خبر خوب: در صورت مراجعه سریع به متخصص با تجربه، درمان عفونت ایمپلنت معمولاً امکان‌پذیر است و نیاز به خارج کردن ایمپلنت نیست.

• یک متاآنالیز گسترده‌تر نیز نشان داده است که پس از ده سال، تقریباً نیمی از بیماران ایمپلنت به نوعی مشکل پیرامپلانت مبتلا می‌شوند، و حدود ۲۰٪ به پری‌ایمپلانتیت جدی می‌رسند
• در بررسی گسترده‌تر، شیوع طیفی بین ۴.۷ تا ۴۵٪ در سطح بیماران و بین ۳.۶ تا ۲۲٪ در سطح ایمپلنت‌ها گزارش شده است

مکانیسم عفونت ایمپلنت دندان

وقتی ایمپلنت در استخوان فک قرار می‌گیرد، اگر باکتری‌ها روی سطح آن لایه‌ای به نام بیوفیلم تشکیل دهند، خطر التهاب و تخریب بافت اطراف ایجاد می‌شود.
برخلاف دندان طبیعی که بافت لثه و عروق خونی بیشتری دارد، در اطراف ایمپلنت دفاع طبیعی ضعیف‌تر است. بنابراین در شرایط خاص، عفونت سریع‌تر گسترش می‌یابد.

عوامل اصلی ایجاد عفونت ایمپلنت

• بیماری‌های سیستمیک: دیابت کنترل‌نشده، نقص ایمنی
• عادات نادرست: سیگار کشیدن، بهداشت ضعیف دهان
• سابقه بیماری لثه: بیماری پریودنتال قبلی
• اشتباهات فنی: طراحی بد پروتز یا وجود فاصله میکروسکوپی بین اجزای ایمپلنت
• عدم پیگیری منظم: نبود مراجعات دوره‌ای پس از کاشت ایمپلنت

نشانه‌ها: از کجا بفهمیم ایمپلنت عفونت کرده؟

علائم هشداردهنده که نباید نادیده گرفته شوند:

• قرمزی و تورم لثه اطراف ایمپلنت
• درد غیرطبیعی هنگام جویدن
• خروج چرک یا مایع بدبو
• خونریزی لثه در تماس جزئی
• لق شدن ایمپلنت یا پروتز
• احساس طعم فلزی یا بوی بد دهان

آبسه دندان ایمپلنت شده و خطرات آن

اگر عفونت کنترل نشود، ممکن است به شکل آبسه بروز کند. این وضعیت می‌تواند استخوان فک را تخریب کند و حتی باعث نیاز به خارج کردن ایمپلنت شود. به همین دلیل، مراجعه فوری به متخصص ضروری است.

پشتوانه علمی علائم عفونت ایمپلنت

“Peri-implant infection is characterized by inflammation in the peri-implant mucosa and progressive loss of supporting bone.”
(Source: Schwarz et al., 2023, Journal of Clinical Periodontology

ترجمه فارسی: عفونت اطراف ایمپلنت با التهاب لثه اطراف و از دست رفتن تدریجی استخوان حمایت‌کننده مشخص می‌شود.
استنتاج: این توضیح علمی دقیقاً با چیزی که ما در بیماران می‌بینیم همخوانی دارد؛ یعنی وقتی قرمزی و التهاب شروع شود، باید سریعاً اقدام کرد تا جلوی تحلیل استخوان گرفته شود.

چگونه از عفونت ایمپلنت پیشگیری کنیم؟

به‌عنوان متخصص، همیشه به بیمارانم توصیه می‌کنم:

• مسواک زدن ملایم و منظم با مسواک مخصوص ایمپلنت
• استفاده روزانه از نخ یا واترجت دندانی
• پرهیز از سیگار  که مهم‌ترین عامل عفونت است
• کنترل بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت
• مراجعه به جلسات دوره‌ای بررسی در کلینیک

روش‌های تخصصی تشخیص عفونت ایمپلنت

•  معاینه بالینی با پروبینگ (عمق‌سنجی اطراف ایمپلنت): اگر عمق پاکت بیشتر از ۴ میلی‌متر باشد، احتمال التهاب یا عفونت وجود دارد.
•  عکس رادیوگرافی (پریاپیکال یا CBCT در موارد پیچیده): برای بررسی تحلیل استخوان و شناسایی آبسه دندان ایمپلنت شده.
•  کشت میکروبی و تست حساسیت آنتی‌بیوتیکی: در موارد مقاوم یا مشکوک، مشخص می‌کنیم کدام دارو بهترین اثر را دارد.
•  بررسی تصاویر سریالی: مقایسه عکس‌های قبلی با جدید برای ردیابی تغییرات استخوانی.
•  تست ایمنی عمومی بیمار: کنترل قند خون و بررسی وضعیت سیستم ایمنی، چون دیابت کنترل‌نشده یکی از عوامل اصلی عفونت است.

چه زمانی درمان خانگی کافی نیست؟

گاهی بیماران برای درمان خانگی عفونت ایمپلنت به سراغ آب نمک یا آب اکسیژنه می‌روند. این روش‌ها ممکن است موقتاً علائم را کاهش دهند، اما هرگز جایگزین درمان تخصصی نیستند.

 بهترین آنتی بیوتیک برای درمان عفونت ایمپلنت

عفونت بعد از ایمپلنت دندان از جدی‌ترین نگرانی‌های بیماران است. انتخاب بهترین آنتی‌بیوتیک برای درمان عفونت ایمپلنت به عوامل متعددی مانند شدت عفونت، نوع باکتری، وضعیت سیستم ایمنی بیمار و بیماری‌های زمینه‌ای بستگی دارد. شواهد علمی نشان می‌دهد که استفاده از آموکسی‌سیلین پیش از جراحی و در برخی موارد ترکیب آن با مترونیدازول یا آزیترومایسین، می‌تواند به کاهش عوارض و افزایش موفقیت ایمپلنت کمک کند. با این حال، هیچ نسخه واحدی برای همه بیماران وجود ندارد و انتخاب دارو باید تنها توسط متخصص و پس از بررسی دقیق شرایط فردی انجام شود.