خواص و مصرف گرده زنبور عسل

گرده زنبور عسل یا گرده گل، یک محصول جانبی از زنبور عسل است که برای مصارف مختلف استفاده می‌شود. زنبورهای کارگر از گرده به‌عنوان غذای خود استفاده می‌کنند و همچنین برای تغذیه و پرورش ملکه کندوی عسل از آن استفاده می‌کنند.

گرده زنبور عسل با گرده گل تفاوت دارد زیرا در ترکیب گرده گل زنبور، علاوه بر دانه‌های گل، بزاق دهان زنبور کارگر، موم و شهد گل نیز وجود دارد. این ترکیب باعث می‌شود که گرده زنبور عسل دارای مواد مغذی فراوان و خواص ویژه‌ای باشد.

فرآوری گرده زنبور عسل به صورت جدا و مستقل از عسل رواج یافته است و این روزها در بسته‌بندی‌های متنوع و مقادیر مختلف در دسترس است. از گرده زنبور عسل می‌توان در موارد مختلفی از جمله تقویت قوای جسمی، بهبود زیبایی و کمک به درمان برخی بیماری‌ها استفاده کرد.

گرده گل در واقع دانه‌های بسیار ریز سلول‌های نر گیاهان است که در تکمیل چرخه باروری گیاهان نقش دارند. این دانه‌ها به دلیل ریز بودن خود گاهی با چشم غیرمسلح قابل دیدن نیستند و باد بیشترین عاملی است که گرده‌ها را به سلول‌های والد ماده می‌رساند.

جدا از نقش زیستی زنبورها در حیات گیاهان و انسان‌ها، گرده زنبور عسل به‌عنوان یکی از غذاهای زنبورها و بخشی از غذای ملکه کندوی عسل استفاده می‌شود. این محصول غنی از مواد مغذی بوده و به دلیل خواص بهداشتی و تغذیه‌ای که دارد، از آن به عنوان یک منبع غنی از انرژی و مواد مغذی برای انسان‌ها استفاده می‌شود.

گرده زنبور عسل یا گرده گل، یک محصول جانبی از کندوی زنبور عسل است که برای مصارف مختلف استفاده می‌شود. زنبورهای کارگر از این گرده به‌عنوان غذای خود استفاده می‌کنند و بخشی از آن را هم برای پرورش و تغذیه ملکه کندوی عسل به‌کار می‌برند.

این گرده از گرده گل تفاوت دارد زیرا در ترکیب گرده گل علاوه بر دانه‌های گل، عسل، بزاق زنبور کارگر، موم و مقداری شهد گل نیز وجود دارد. این ترکیب باعث می‌شود که گرده زنبور عسل دارای مواد مغذی فراوان و خواص ویژه‌ای باشد. زیرا زنبورها گرده گل را درون خانه‌های موم در کنار عسل نگه می‌دارند، در نتیجه طی فرآیند استخراج عسل مقدار کمی گرده در آن مخلوط می‌شود.

فرآوری گرده زنبور عسل به صورت جدا و مستقل از عسل رواج یافته است. این روزها گرده زنبور عسل در بسته‌بندی‌های متنوع و مقادیر مختلف در دسترس است و از آن می‌توان در موارد بسیاری از جمله تقویت قوای جسمی، بهبود زیبایی و کمک به درمان برخی از بیماری‌ها بهره برد.

ویژگی‌های ظاهری و طعم گرده زنبور عسل
رنگ عموم گرده‌ها در خانواده رنگ‌های سبز و زرد متفاوت است. گرده‌هایی که توسط زنبور کارگر جمع‌آوری می‌شوند، معمولاً در طیف رنگ‌های کرمی، زرد، نارنجی تا قهوه‌ای قرار دارند و در محصولات مرتبط با آن، کم‌تر رنگ سبز دیده می‌شود. این تفاوت رنگی بخاطر اضافه شدن عسل به گرده‌ها ایجاد می‌شود که بیشتر به رنگ‌های زرد و قهوه‌ای است.

طعم گرده زنبور به طعم گرده‌های مختلفی که از گل‌ها جمع‌آوری می‌شوند بستگی دارد. طعم گرده‌ها ممکن است شیرین، تلخ و یا بی‌مزه باشد. زنبور کارگر هنگام جمع‌آوری گرده، به صورت تصادفی از گل‌های مختلف استفاده می‌کند، بنابراین تنها گرده‌ی یک گل خاص را جمع‌آوری نمی‌کند و این ممکن است باعث تغییر در طعم گرده شود.

مواد تشکیل دهنده گرده گل
– آب: حدود ۳۰ درصد از مواد گرده زنبور عسل را آب تشکیل می‌دهد که به عنوان یک حلال قوی عمل می‌کند و اجازه می‌دهد که سایر مواد تشکیل دهنده گرده در آن حل شوند.
– کربوهیدرات‌ها: حدود ۴۰ تا ۶۰ درصد مواد گرده عسل را انواع کربوهیدرات مثل فروکتوز، گلوکز و ساکارز تشکیل می‌دهند که از طریق شهد و عسل به گرده اضافه می‌شوند.
– پروتئین‌ها: حدود ده درصد از مواد گرده را انواع پروتئین‌ها مثل متیونین، ترئونین و لئوسین تشکیل می‌دهند که برای حیات بسیار مهم هستند.
– مواد معدنی و ریزمغذی‌ها: گرده حاوی مقادیر مناسبی از مواد معدنی و عناصر کمیابی مانند ویتامین‌ها، پتاسیم، فسفر، کلسیم، منیزیم، روی، منگنز، آهن، سلنیم و … است که نقش اساسی در خواص آن دارند.

روش‌های مصرف گرده زنبور عسل
۱- خوراکی:
مصرف خوراکی از روش‌های معمول و آسان برای استفاده از گرده زنبور عسل است. می‌توانید گرده را به همراه عسل مصرف کنید یا به صورت جدا. اگر طعم گرده برای شما مشکل است یا به علت دیابت نمی‌توانید عسل مصرف کنید، می‌توانید گرده را در آب حل کرده و بنوشید. بهتر است مقدار مناسبی از گرده را زیر زبان قرار داده و بعد از خیس شدن آن با بزاق دهان، آرام بجوید.
همچنین می‌توانید گرده را با ماست مخلوط کنید یا در کپسول‌های خوراکی قرار دهید. با این حال، باید توجه داشت که کپسول‌ها ممکن است حجم کمتری از نیاز روزانه شما به گرده زنبور را داشته باشند، اما می‌توان با تقسیم مقدار گرده به چند وعده از آن استفاده کرد.
حتماً در ابتدا با مقدار کمی از گرده شروع کنید و واکنش بدن خود را مشاهده کنید. اگر با علائم آلرژیک روبرو شدید، به مصرف آن پایان دهید و یا با پزشک خود مشورت کنید.

۲- موضعی:
این روش بیشتر برای بهره‌بردن از خواص گرده برای سلامتی و زیبایی پوست استفاده می‌شود. ساخت ماسک یکی از رایج‌ترین استفاده‌های موضعی از گرده است. گرده زنبور علاوه بر روشن‌کردن پوست، می‌تواند در التیام زخم‌ها و کمک به حذف لک و آکنه‌های پوستی نیز موثر باشد.
قبل از استفاده موضعی، حتماً مقدار کمی از گرده را روی پوست تست کنید و سپس ماسک را تهیه کنید.

خواص درمانی گرده گل

استفاده از گرده گل در مصارف غذایی و دارویی چندان جدید نیست، اما مدتی زیادی از زمانی که مردم به طور گسترده به این محصول علاقه مند شدند نمی‌گذرد. در این مدت، تحقیقات بسیاری برای ارزیابی علمی خواص درمانی گرده انجام شده است، اما هنوز نمی‌توان به طور قطعی این را برای درمان بیماری‌ها و مشکلاتی که به طور گسترده به درمان آن‌ها اشاره شده، تایید کرد. این بیماری‌ها شامل بیماری‌های قلبی و عروقی، انواع سرطان‌ها، کاهش فشار خون، خواص لاغری، درمان کرونا و جلوگیری از ویروس کووید، کاهش التهاب پروستات و… هستند. به طور کلی، بررسی‌ها بر روی مواردی مانند افزایش انرژی، تقویت سیستم ایمنی بدن و التیام‌بخشی تأکید دارند. با این وجود، این محصول ممکن است حداقل مفید و کمک‌رسان عمل کند. همه‌ی این موارد باعث شده است که از این محصول در تولید محصولات دارویی و غذایی زیادی استفاده شود.

در ترکیب گرده زنبور عسل، می‌توان پروتئین‌های متنوعی را به مقدار نسبتاً خوبی پیدا کرد. این پروتئین‌ها از توالی آمینو اسیدی به وجود می‌آیند که نقش مهمی در درمان بیماری‌ها دارند. آمینو اسید‌ها فعالیت آنزیمی و کاتالیزگری بدن را تسهیل می‌کنند و در نتیجه شناسایی میکروب‌ها و سلول‌های سرطانی ممکن می‌شود، که این امر امکان درمان بیماری‌ها را فراهم می‌کند.

طریقه مصرف گرده گل زنبور عسل برای لاغری

در نگاه اول، به خاطر وجود عسل در ترکیب گرده زنبور، این فرآورده به نظر ممکن است چاق‌کننده باشد، زیرا عسل غنی از قند و کربوهیدرات است که معمولاً به عنوان مواد چاق‌کننده شناخته می‌شوند. اما باید توجه داشت که مقدار عسل در گرده زنبور کم است و زنبور بیشتر از آن برای قوام دادن به ساختار ظاهری گرده استفاده می‌کند. مصرف خود گرده نیز به طور کلی در رژیم لاغری کم است و مصرف آن باعث افزایش وزن افراد نمی‌شود. به عنوان مثال، در هر قاشق غذاخوری گرده یا ۳۰ گرم، تنها ۱۶ کیلو کالری انرژی وجود دارد.

دلیل اصلی اینکه گرده گل ممکن است در کاهش وزن مؤثر باشد، خاصیت افزایش متابولیسم آن است. وجود انواع پروتئین‌ها و مواد ریز مغذی مانند ویتامین‌ها، باعث افزایش سوخت و ساز کلی بدن می‌شود. با این حال، گرده گل به تنهایی نمی‌تواند باعث کاهش وزن شود و باید آن را به مقدار مشخص و توصیه شده، به عنوان بخشی از رژیم غذایی و فعالیت ورزشی مصرف کرد. مزیت دیگر گرده گل برای لاغری، جبران ریز مغذی‌هایی است که ممکن است بدن در اثر کاهش کالری و محدود کردن مصرف برخی غذاها نیاز داشته باشد.

علاوه بر این، عسل به دلیل خاصیت ملینی که دارد و بهبود عملکرد دستگاه گوارش، می‌تواند ناراحتی‌های گوارشی را کاهش دهد و در جلوگیری از افزایش وزن مفید عمل کند.

گرده گل برای چاقی صورت:

اگر می‌خواهید صورتتان را پرتر و پرپین کنید، مصرف گرده گل همراه با عسل می‌تواند به شما کمک کند. این توصیه مربوط به مصرف مواد شیرین برای چاق شدن نیست، بلکه به مصرف غذاهایی اشاره دارد که حاوی مواد مغذی و به خصوص قند مفید هستند. عسل و گرده عسل حاوی انواع مختلفی از قند‌ها هستند، اما مقدار قند مفید گلوکز در آن‌ها بیشتر از دیگر قندها است. وجود پروتئین‌های مختلف در ترکیب گرده، به خواص مفید عسل کمک می‌کند تا روند افزایش وزن سریع‌تر و کامل‌تر اتفاق بیفتد.

طریقه مصرف گرده گل برای پوست:

برای جوان‌سازی و روشن کردن پوست صورت با مواد طبیعی و ارگانیک، ماسک گرده زنبور و عسل یکی از راه‌های خوب است. این ماسک را می‌توان به راحتی با ترکیب گرده و عسل تهیه کرد. با ترکیب یک قاشق غذا خوری گرده و یک قاشق غذا خوری عسل، ماسک گرده عسل به دست می‌آید. پیش از مخلوط کردن این دو ماده، گرده را با پشت قاشق یا هاون خوب پودر کنید. این ماسک را می‌توانید به مدت ۳۰ دقیقه روی صورت یا هر قسمت دیگری از پوست که مدنظر دارید، قرار داده و سپس با آب ولرم بشویید. هر دو عسل و گرده خاصیت التیام بخشی دارند و باعث بهبود خون‌رسانی به پوست می‌شوند.

طریقه مصرف گرده گل برای بدن‌سازی:

برای فعالیت‌های بدن‌سازی، باید توجه داشت که بافت عضلات نیاز به ترکیبی از مواد درشت مغذی و ریز مغذی دارد. گرده زنبور عسل، با داشتن تعداد زیادی مواد مغذی، می‌تواند برای این منظور مفید باشد. این فرآورده انرژی‌زاست و می‌تواند برای فعالیت‌های بدن‌سازی مورد استفاده قرار بگیرد.

خواص گرده گل برای مردان:

مصرف مکمل‌های غذایی مانند گرده زنبور عسل می‌تواند به مردان کمک کند تا قوای کلی بدنشان افزایش یابد، سوخت و ساز بدن بهبود یابد و استرس کاهش یابد. تنش‌های عصبی و روحی معمولاً بر عملکرد جنسی مردان تأثیر می‌گذارد، بنابراین مصرف مکمل‌های غذایی می‌تواند مفید باشد. این مکمل‌ها همچنین می‌توانند احساس توجه و مواظبت کردن از خود را به مردان القا کنند که برای بالا بردن سطح روحیه و عملکرد جنسی مفید است. علاوه بر این، گرده گل حاوی مقادیری از ماده ریز مغذی سلنیوم است که برای افزایش قدرت باروری مردان مناسب است.

خواص گرده گل برای زنان:

برای زنان، تنظیم سطح ترشح هورمون استروژن و کاهش التهابات تخمدان بسیار مهم است، به‌خصوص در رابطه با قدرت باروری آن‌ها. گرده عسل می‌تواند به عنوان منبع خوبی برای انتقال ویتامین‌ها و مواد مغذی دیگر به بدن زنان عمل کند و با کاهش التهابات تخمدان و افزایش ترشح هورمون‌های زنانه بهبود بخشید. همچنین، با تأمین بدن از لحاظ مواد مغذی، می‌تواند درد دوران قاعدگی را کاهش دهد و توان بدن زنان را در دوره پریود بالا ببرد. در دوران بارداری، مصرف گرده بهتر است زیر نظر پزشک انجام شود به علت حساسیت بالا و خطرپذیری زیاد دستگاه تولید مثل زنان.

طریقه مصرف گرده گل برای دیابت:

وقتی که بدن نمی‌تواند به اندازه کافی هورمون انسولین تولید کند و میزان قند خون را کنترل کند، افراد دچار دیابت می‌شوند. راهکارهای معمول برای کنترل این بیماری شامل تزریق انسولین و محدود کردن مصرف مواد غذایی حاوی قند است. بیشتر مواد غذایی حاوی قند، از قبیل گلوکز، فروکتوز و ساکارز، در رژیم غذایی روزانه ما وجود دارند. اما باید توجه داشت که قندها می‌توانند مفید یا غیرمفید باشند.

گرده گل، به دلیل حاوی مقداری شهد گل و عسل، دارای مقادیری از تمامی خانواده قندها، فروکتوز، گلوکز و ساکارز است؛ اما مقدار گلوکز در آن بیشتر است. از این رو، مصرف گرده گل می‌تواند برای بیماران دیابتی مفید باشد و به تنظیم سطح قند خونشان کمک کند.

خواص گرده گل برای کرونا:

بیماری کرونا به علت شیوع ویروس کووید ۱۹ یا کرونا ویروس به مردم آسیب می‌رساند. گرده زنبور عسل، با کاهش التهابات و بهبود عفونت‌های تنفسی، می‌تواند برای افراد مبتلا به این بیماری مفید باشد. به منظور دست‌یابی به نتیجه بهتر، مصرف معجونی که شامل گرده، عسل و آب لیمو است، توصیه می‌شود.

خواص گرده گل برای سرطان:

گرده گل و عسل هر دو دارای مواد آنتی‌اکسیدان و ضد سرطان هستند. آنتی‌اکسیدان‌ها وظیفه‌ی اصلی ضدیت با فرآیند اکسیداسیون و تولید رادیکال‌های آزاد را دارند. رادیکال‌های آزاد می‌توانند در اجزای مختلف بدن چرخه‌های ناقص سلولی را ایجاد کنند که ممکن است باعث مشکلات سلولی و عملکرد بدن شود. آنتی‌اکسیدان‌ها در خیلی از مواد غذایی مختلف وجود دارند و وظیفه‌ی آن‌ها پیوستن به چرخه‌های ناقص سلولی و قطع کردن آن‌ها است. پروتئین‌های گرده گل نیز خواص ضد سرطانی دارند و می‌توانند در مبارزه با انواع سرطان‌ها مفید باشند.

خواص گرده گل برای پروستات:

کاهش مشکلات پروستات برای مردان یکی از خواصی است که به گرده زنبور نسبت داده می‌شود. اغلب مشکلات پروستات به دلیل التهاب پروستات اتفاق می‌افتد. التهاب یک نوع عملکرد دفاعی است که بیشتر از حمله میکروب‌ها یا باکتری‌ها به یک بافت ناشی می‌شود. خاصیت ضد التهابی عسل به آن کمک کرده و مصرف گرده می‌تواند به کاهش اثرات میکروب‌ها و باکتری‌ها، و به تبع آن، به کاهش التهاب‌ها از جمله التهاب پروستات یا هر بافت دیگری در بدن کمک کند.

خواص گرده گل برای معده:

بیشتر مشکلات معده و روده ما ناشی از هضم نامناسب غذا و عملکرد ضعیف دستگاه گوارشی است. دستگاه گوارش از سه مرحله اصلی تشکیل شده است: دریافت، جذب و دفع. اگر در یکی از این مراحل مشکلی وجود داشته باشد، ممکن است مشکلات برای بدن ایجاد شود. معمولاً مشکلات مرتبط با جذب و دفع نیاز به کنترل دقیق‌تر دارند و قابلیت کنترل مشکلات مرتبط با دریافت غذا کمتر است. عوامل مختلفی مانند کیفیت نامناسب غذا، مشکلات آنزیم‌های هضمی و یبوست می‌توانند باعث ایجاد مشکلات گوارشی شوند.

برای برطرف کردن این مشکلات، استفاده از مواد ملین راحت‌ترین راه است، البته در موارد غیرحاد مانند انسداد روده یا بیماری‌های عفونی مناسب نیست. گرده زنبور عسل به‌عنوان یک ماده ملین و روان‌کننده می‌تواند به دفع راحت‌تر مواد غذایی کمک کند. آنزیم‌های موجود در بزاق دهان زنبور به هضم بهتر غذا کمک می‌کند. بخش اعظم گرده شامل کربوهیدرات‌هایی مانند انواع قند و فیبر گیاهی است که برای تسهیل فعالیت دستگاه گوارش بسیار حیاتی هستند. اگر مشکلات عمومی دستگاه گوارشی دارید، می‌توانید یک سوم از مقدار مناسب مصرف روزانه گرده را (حدود ۱۰ گرم از ۳۰ گرم) همراه با هر وعده غذایی خود استفاده کنید.

زمان مناسب مصرف گرده گل به شرایط بدنی و نیازهای شما بستگی دارد. برخی افراد ترجیح می‌دهند گرده را همراه با غذا یا به ترکیب با مواد دیگر مثل آب یا عسل مصرف کنند. برای جلوگیری از مشکلات معده، بهتر است گرده را با معده خالی مصرف نکنید. اگر می‌خواهید گرده را به تنهایی مصرف کنید، قبل از وعده‌های غذایی این کار را انجام دهید. اگر از گرده به شکل موضعی یا به عنوان ماسک استفاده می‌کنید، بهتر است این کار را در ساعات پایانی شب یا زمانی که پوست کاملاً از آرایش پاک شده باشد، انجام دهید.

مضرات احتمالی گرده گل:

۱. حساسیت‌های تنفسی و پوستی: بیشتر افرادی که در فصل بهار حساسیت به گرده افشانی گیاهان دارند، ممکن است به گرده زنبور عسل حساسیت نشان دهند. این افراد نباید گرده گل را مصرف کنند یا در صورت توصیه، بهتر است آن را با عسل یا غذاهایی که می‌توانند گرده را در خودشان حل کنند، میل کنند.

۲. آلرژی پوستی، آفت و حساسیت به نور: برخی افراد ممکن است به صورت آفت، قارچ یا حساسیت به نور ناشی از مصرف گرده گل مشکل داشته باشند. این مشکلات بستگی به شرایط بدنی فرد دارنده دارد و می‌تواند برای آنها مشکل‌ساز باشد.

۳. آلودگی قارچی: اگر گرده گل آلوده به قارچ باشد، می‌تواند برای مصرف‌کنندگان عوارض داشته باشد. بنابراین، نگهداری و بهداشتی گرده گل بسیار مهم است و باید از رطوبت، آفتاب و گرما دور نگهداری شود. همچنین، ترجیحاً باید به صورت فریز شده نگهداری شده و قبل از مصرف به دمای اتاق برسد.

۴. تداخل با داروها: مصرف گرده گل ممکن است با برخی داروها تداخل داشته باشد. بنابراین، قبل از شروع مصرف آن با پزشک مشورت کنید، به خصوص اگر از داروهای جلوگیری از لختگی خون استفاده می‌کنید.

۵. بارداری و نارسایی کلیه: در دوران بارداری و برای بیماران مبتلا به نارسایی کلیه، بهتر است در مورد مصرف گرده گل احتیاط کرد و در صورت لزوم با پزشک مشورت نمود.